“ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ ಜಠಾರಾಗ್ನಿಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ”…..

ಆಯುರ್ವೇದದ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಜಠರಾಗ್ನಿಯ ನಾವು ಸೇವಿಸಿದ ಆಹಾರದ ಪಚನ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಅಗ್ನಿಯು ಪ್ರತಿ ಜೀವಕೋಶ, ಪ್ರತಿ ಅಂಗಾಂಶ ಮತ್ತು ದೇಹದೊಳಗಿನ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸಮತೋಲನ ದಲ್ಲಿಡುತ್ತದೆ. ಇದು ನಮ್ಮ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಂಗಾಂಶಗಳಿಗೆ ಯಾವ ಅವಷ್ಯಕ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು ಹಾಗು ಯಾವ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ತ್ಯಾಜ್ಯವಾಗಿ ತೆಗೆದು ಹಾಕಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಜಠರಾಗ್ನಿಯನ್ನು ನಮ್ಮ ದೇಹದ ದ್ವಾರಪಾಲಕ ನೆಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ದುರ್ಬಲಗೊಂಡ ಅಗ್ನಿಯು ಎಲ್ಲಾ ದೇಹದ ಅಸಮತೋಲನ ಸ್ಥಿತಿ ಮತ್ತು ರೋಗಗಳಳನ್ನು ಉಂಟು ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಆಯುರ್ವೇದದ ಪ್ರಕಾರ ಅಗ್ನಿಯು ನಾಶವಾದಾಗ, ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಸಾವು ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.ಬನ್ನಿ ಅಗ್ನಿಯ ಅನೇಖ ಮುಖಗಳು ಮತ್ತು ಅದರ ಸಾರವನ್ನು ತಿಳಿಯೋಣ ಆಯುರ್ವೇದದ ಪ್ರಕಾರ ಸರಿ ಸುಮಾರು ೪೦ ತರಹದ ಅಗ್ನಿಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಿವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕಾರಗಳಿಗು ದೆಹದಲ್ಲಿ ಅದರೇ ಆದಂತಹ ಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಚಯಾಪಚಯ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಆಹಾರದ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಸಮೀಕರಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಕೇಂದ್ರ ಜಠರಾಗ್ನಿಯ ಕೆಲಸ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲು ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ದೇಹದ ಜೀವಕೋಶಗಳು, ಅಂಗಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವೇದನಾ ಗ್ರಹಿಕೆ ಮತ್ತು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪೋಷಣೆಯಂತಹ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಅನೇಕ ಇತರ ಅಗ್ನಿ ಘಟಕಗಳಿವೆ. ಜಠರಾಗ್ನಿಯ ಸ್ಥಳೀಕರಿಸಿದ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಜೀವಕೋಶದ ಪೊರೆಗಳನ್ನು ದಾಟಲು ಮತ್ತು ನಮ್ಮ DNA ಯಲ್ಲಿ ಸೆಲ್ಯುಲಾರ್ ಮೆಮೊರಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡಿ ಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ.ಜಠರಾಗ್ನಿಯ ಗುಣಗಳು ಉಷ್ಣ, ತೀಕ್ಷ್ನ, ಹಗುರ, ಒಳಹೊಕ್ಕುವ, ಹರಡುವ, ಸೂಕ್ಷ್ಮ, ಪ್ರಕಾಶಮಾನ ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟ ಕಾರ್ಯ ಇವು ಗುಣಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಜಠರಾಗ್ನಿಯ ನಮ್ಮ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯಗಳ ಆಹಾರದ ರೂಪಾಂತರ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ, ಹೀರಿ ಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ, ಸಮೀಕರಣ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಕಿಣ್ವಗಳ ರಚನೆ ಎಲ್ಲಾ ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ದೇಹಕ್ಕೆ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಚೈತನ್ಯ ನೀಡುವುದುಅಂಗಾಂಶ ಪೋಷಣೆ ಓಜಸ್, ತೇಜಸ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ ಚರ್ಮದ ಬಣ್ಣ, ಮೈಬಣ್ಣ, ಹೊಳಪು ಮತ್ತು ಕಾಂತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು. ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯ ನಿರ್ವಹಣೆ‌ ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಬುದ್ದಿಶಕ್ತಿಯ ನಿರ್ವಹಣೆಸಂವೇದನಾ ಗ್ರಹಿಕೆ (ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದೃಶ್ಯ ಗ್ರಹಿಕೆ)ಸೆಲ್ಯುಲಾರ್ ಸಂವಹನದ ಹರಿವು ಜೀವನಕ್ಕಾಗಿ ಎಚ್ಚರ ದಿಂದಿರುವುದು, ವಾತ್ಸಲ್ಯ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ, ಸಂತೋಷ, ನಗು ಮತ್ತು ತೃಪ್ತಿ, ತಾರತಮ್ಯ, ಕಾರಣ ಮತ್ತು ತರ್ಕ, ತಾಳ್ಮೆ, ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯ. ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಜಠರಾಗ್ನಿ ಅಗ್ನಿಯು ಸಮತೋಲಿತವಾಗಿದ್ದಾಗ, ಅದು ಶರೀರದ ಬಲವಾದ ರೋಗ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿ, ದೀರ್ಘ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನ, ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಇಡೀ ಅನುಭವವನ್ನು ಆನಂದ ದಾಯಕವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸಮತೋಲಿತ ಅಗ್ನಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಹಸಿವು (ಗಮನಿಸಿ: ಆರೋಗ್ಯಕರ ಹಸಿವು – ಲಘುತೆ, ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಆಹಾರದ ಆಹ್ಲಾದಕರ ನಿರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ತಿನ್ನುವ ತುರ್ತು ಅಗತ್ಯವಲ್ಲ). ಶುದ್ಧ ನಾಲಿಗೆ (ಲೇಪವಿಲ್ಲ) ರುಚಿಯ ಸರಿಯಾದ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಉತ್ತಮ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ, ಸಮತೋಲಿತ ಚಯಾಪಚಯಸಮಸ್ಯೆಯಿಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ಆಹಾರವನ್ನು ಸಮಂಜಸವಾದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜೀರ್ಣಿಸಿ ಕೊಳ್ಳಬಹುದುಸರಿಯಾದ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತ ಮಲ ವಿಸರ್ಜನೆವಾಕರಿಕೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿ ಅಥವಾ ನಿಗ್ರಹಿಸಿದ ಹಸಿವು ಹೋಮಿಯೋಸ್ಟಾಸಿಸ್ ಅನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ ಸ್ಥಿರ ಆರೋಗ್ಯ, ಸ್ಥಿರ ತೂಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ, ಉತ್ತಮ ರೋಗ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿ, ಉತ್ತಮ ನಿದ್ರೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಕ್ತಿ, ಬಲವಾದ ಚೈತನ್ಯ. ಓಜಸ್, ತೇಜಸ್ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಶಾಂತ ಮನಸ್ಸು, ಸ್ಪಷ್ಟ ಗ್ರಹಿಕೆ, ಧೈರ್ಯ, ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ, ಹರ್ಷ ಚಿತ್ತತೆ, ಆಶಾವಾದ ಮತ್ತು ಉತ್ಸಾಹ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘಾಯುಷ್ಯ ಅಸಮತೋಲಿತ ಅಗ್ನಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳು, ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮ ಕಳಪೆ ಆಹಾರ, ಅನುಚಿತ ಆಹಾರ ಸಂಯೋಜನೆಗಳು, ಬೆಂಬಲವಿಲ್ಲದ ಜೀವನಶೈಲಿ, ಮಳೆಯ ವಾತಾವರಣ, , ಆತಂಕ, ಕೋಪ, ಗೊಂದಲ, ಆಲಸ್ಯ ಅಥವಾ ಖಿನ್ನತೆಯ ಕಡೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿದ ಪ್ರವೃತ್ತಿ ಇವು ಕಾರಣಗಳಾಗಿವೆ. ಚಿಹ್ನೆಗಳು ಕಡಿಮೆ ಶಕ್ತಿ, ದೌರ್ಬಲ್ಯ ಅಥವಾ ಆಯಾಸ. ನಿಗ್ರಹಿಸಿದ ಅಥವಾ ಅತಿಯಾದ ಹಸಿವು ಅಜೀರ್ಣ: ಗ್ಯಾಸ್, ಉಬ್ಬುವುದು, ಮಲಬದ್ಧತೆ, ವಾಕರಿಕೆ, ಹೈಪರ್ ಅಸಿಡಿಟಿ, ಸಡಿಲವಾದ ಮಲ, ಭಾರವಾದ ಭಾವನೆ, ಊಟದ ನಂತರ ಆಯಾಸ ಅಥವಾ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಮಂಜಿನ ಭಾವನೆ.ಸೈನಸ್‌ಗಳು, ದುಗ್ಧರಸ ಅಥವಾ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ದಟ್ಟಣೆಯ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರವೃತ್ತಿ. ಪರಿಣಾಮ ಈ ಅಡಚಣೆಗಳು ಅಲ್ಪಾವಧಿಯ ಅಥವಾ ದೀರ್ಘ ಕಾಲಿಕವಾಗಿದ್ದರೂ, ದುರ್ಬಲ ಗೊಂಡ ಜೀರ್ಣ ಕ್ರಿಯೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳ ಶೇಖರಣೆ, ದೋಷಗಳ (ವಾತ, ಪಿತ್ತ ಮತ್ತು ಕಫ) ಮತ್ತು ಭಾವನೆಗಳ ನಿಶ್ಚಲತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್, ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಯೋಗ ಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಡ್ಡಿ ಪಡಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿಷಕಾರಿ ಶೇಷವಾದ ಅಮರಸ ರಚನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ. ಅಗ್ನಿ ಮಾಂದ್ಯ, ಅಜೀರ್ಣ, ಮಲಬದ್ದತೆ ಇನ್ನು ಹಲವಾರು ರೋಗಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ. ಕೊನೆಯದಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಸರಿಯಾದ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆಗೆ ಜಾಠರಾಗ್ನಿಯ ಅತ್ಯಗತ್ಯ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಒಟ್ಟಾರೆ ಆರೋಗ್ಯದ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಜೀರ್ಣಕಾರಿ ಮತ್ತು ವಿಸರ್ಜನಾ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ನಮ್ಮ ಮಾನಸಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಉತ್ಸಾಹದವರೆಗೆ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.

ಡಾ. ನವೀನ್. ಬಿ. ಸಜ್ಜನ್

ಪ್ರೊಫೆಸರ್ ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರ

ಚಿಕಿತ್ಸಾ ತಜ್ಞರು ಚಿತ್ರದುರ್ಗ.